Beograd, 24. septembar 2020. godine – WWF Adria nastavlja sa uspešnim organizovanjem obuka, ovog puta namenjenim za ribočuvare, u saradnji sa predstavnicima zakonodavnih organa, naučnih institucija, korisnika ribarskih područja i ribolovačkih udruženja u oblasti zaštite ribljeg fonda.
Preko 20 učesnika prijavilo se za virtuelno obučavanje o zakonskim procedurama i procedurama u praksi u ribarstvu, a predavači koji su delili svoja znanja i iskustva bili su: Aleksandra Komarnicki Ćirlić, Odeljenje za ribarstvo u okviru Javnog preduzeća za gazdovanje šumama „Srbijašume“; Laszlo Galambos, stručni saradnik za zaštitu prirode iz Pokrajinskog zavoda za zaštitu prirode; Livija Panić Miletić, javna tužiteljka osnovnog tužilaštva u Subotici; Ljubomir Pejčić i Oliver Adžić, Ribolovački savez Vojvodine; Nena Miloradović Bjelica, tužiteljka Prvog osnovnog javnog tužilaštva u Beogradu, zajedno sa predstavnicima WWF Adrije.
Predavanje o krivičnim i prekršajnim delima u ribarstvu, sa fokusom na strogo zaštićene vrste (uključujući jesetre) i komercijalne zaštićene vrste, održala je javna tužiteljka Osnovnog javnog tužilaštva u Subotici Livija Panić Miletić. Cilj predavanja bio je predstaviti značenje krivičnog dela nezakonitog ribolova, istaći zakonske kriterijume na osnovu kojih se razlikuju krivična i prekršajna dela kad je reč o ovoj oblasti, ali i skrenuti pažnju učesnika na status ribočuvara kao službenih lica koja imaju svoja ovlašćenja, a koja drugi zakonodovni organi često zanemaruju. Istakla je i kako bi volela da Srbija dobije tužioce za ekološki kriminal, koji bi zajedno sarađivali sa svim državnim organima, u nameri da se dela sankcionišu, a nezakonitim radnjama stane na put.
„Ono što meni profesionalno smeta je što o ilegalnom lovu možemo da pročitamo u novinama, možemo da slušamo čak i emisije o tome. Znamo vrlo često kad je sezona zabrane lova na određene životinje, ali o nezakonitom ribolovu se toliko malo zna i piše, da je to prosto nedopustivo. Hvala WWF-u koji me je, zahvaljujući obukama koje sam prošla sa njima i uz njih, podstakao da izađem iz profesionalne zone komfora i da svoj lični fokus i fokus ovog tužilaštva usmerim sa krivičnih dela kojima se inače mi svi bavimo, na krivična dela koja nažalost ponekada i mi, a i javnost vrlo često potcenjuje i ne doživljava kao dovoljno ozbiljna krivična dela, a tiču se zaštite životne sredine i životinjskih vrsta“, istakla je Livija Panić Miletić.
WWF Adria je u februaru ove godine održala obuku za otkrivanje, procesuiranje i sankcionisanje prestupa vezanih za divlje vrste, sa ciljem da predstavnike državnih organa upozna sa konceptom kriminala koji se tiče ugrožavanja divljih vrsta, ali i postupanjem nadležnih službi prilikom otkrivanja krijumčarenja ili krivolova. Ovog puta, fokus obuke bio je na jačanju kapaciteta ribočuvara i njihovoj edukaciji o zakonskim procedurama i procedurama u praksi u ribarstvu.
„Svrha našeg današnjeg okupljanja i obuke jeste da se lica koja rade na terenu – ribočuvari, obuče na koji način će reagovati na licu mesta. Prava i blagovremena reakcija na terenu trebalo bi da se obavlja prema ustaljenoj proceduri. Prikupljanje dokaza je od najvećeg značaja, te ukoliko ribočuvari utvrde nepravilnosti ili imaju sumnju na krivolov, potrebno je odmah da reaguju, shodno svojim ovlašćenjima“, izjavila je Nena Miloradović Bjelica, tužiteljka Prvog osnovnog javnog tužilaštva u Beogradu.
Ipak, mnogobrojni su izazovi sa kojima se suočavaju ribočuvari kao službena lica, o čemu su govorili Ljubomir Pejčić i Oliver Adžić iz Ribolovačkog saveza Vojvodine, deleći svoja iskustva sa terena. Uprkos zakonskim ovlašćenjima koja se između ostalog tiču mogućnosti ribočuvara da zatraže identifikaciju lica zatečenog na ribolovnoj vodi, ovlašćenja za izvršenje pregleda objekata, vozila, ribolovne opreme i ulova, kao i njihovog privremenog oduzimanja, oni neretko dolaze u sukob sa predstavnicima organa koji odbacuju njihova ovlašćenja i svojim odlukama otežavaju sankcionisanje prekršaja ili krivičnog dela nezakonitog ribolova, kao i samo pravo zaštite službenog lica od napada.
„U Krivičnom zakoniku ribočuvar nije zaveden kao službeno lice. Često nas tužilaštvo upućuje na privatnu tužbu kad imamo problem sa ribolovcima i krivolovcima – kada nam prete ili oštećuju naša vozila, jer se prema rečima ovog organa, navedene situacije ne gone po službenoj dužnosti. Postoji razlika i između samog odnosa tužilaštva prema ribokrađi, koja se sankcioniše na različit način u zavisnosti od ribolovnog područja na kom je izvršena radnja nezakonitog ribolova,“ naveo je Oliver Adžić, šef ribočuvarske službe u Ribolovačkom savezu Vojvodine.
O procedurama koje ribari i ribolovci treba da poštuju prilikom ulova zaštićenih i strogo zaštićenih vrsta, govorila je Aleksandra Komarnicki Ćirlić iz Odeljenja za ribarstvo u okviru Javnog preduzeća za gazdovanje šumama „Srbijašume“. Istakla je da se najveći problem sa kojima se korisnici ribarskog područja suočavaju tiče evidencije ulova i verodostojnosti podataka koje dostavljaju privredni ribari i rekreativni ribolovci.
„Obrasci rekreativnih ribolovaca su najčešće šturo ili neprecizno popunjeni, a verodostojnost podataka koji nam dostavljaju privredni ribari je dovedena u pitanje. Ono što se takođe ne poštuje od procedura jeste režim „UHVATI I PUSTI“ koji se primenjuje na ribarskim područjima, a koji doprinosi očuvanju i obnavljanju ribarske zajednice. Pošto se u ovom slučaju riba pušta u vodu, ulov se ne evidentira, kao ni broj ribolovaca koji sa dnevnom i višednevnom dozvolom mogu da koriste bućku. Na taj način se stvara skriveni pritisak koji rezultira menjanjem sastava ribljih zajednica.“
Važnost procedure evidentiranja ulova, kao i baze podataka o statistici ulova, istakao je i Laszlo Galambos, stručni saradnik za zaštitu prirode iz Pokrajinskog zavoda za zaštitu prirode. Podsetio je učesnike da prema Naredbi o merama za očuvanje i održivo korišćenje ribljeg fonda, riba pod lovostajem, poput kečige, mora odmah na mestu ulova da se vrati u ribolovnu vodu sa što manje oštećenja.
„Ribočuvar proverava da li ribar i ribolovac vode evidenciju, u koju se upisuju samo one vrste i ulov koji se vadi iz vode i koji se odnosi. To znači da se strogo zaštićene vrste, one koje su pod lovostajem, otkače sa udice, izvade iz mreže i puštaju nazad u vodu bez upisivanja u evidenciju. Na taj način se gubi veoma značajan podatak o tome koje su strogo zaštićene vrste prisutne na ribarskom području. Kako bi se ipak zabeležili ovi važni podaci, mogućnost je da se ribočuvar, korisnik ili zavod za zaštite prirode kontaktiraju i obaveste o ulovu“, objasnio je Galambos.
Zahvaljujući radu ribočuvara i uspešnoj saradnji sa WWF Adrijom, objavljen je podatak o zapleni 7-8 sitnih primeraka kečige na Tisi, nakon čega je riba momentalno oslobođena i vraćena nazad u reku. Ipak, kad su u pitanju zvanični podaci zvaničnih institucija, odgovori o zapleni često izostaju.
„WWF nije zvanična institucija kojoj treba dostavljati podatke, ali intenzivno komuniciramo sa međunarodnim organizacijama i zagovaramo promene i podaci su nam od izuzetnog značaja. Mnogo puta smo i sami pisali dopise institucijama kako bismo dobili podatke o zvaničnim zaplenama jesetarskih vrsta, ali nismo uspeli jer ne postoji evidencija. Čak ni za slučajni ulov nemamo podatke“, napominje Vesna Maksimović, koordinatorka projekta „Život za dunavske jesetre“ u Srbiji.
Učesnicima su prikazana i dva snimljena videa o identifikaciji jesetarskih vrsta kako bi se predstavnicima institucija nadležnih za očuvanje i zaštitu ribljeg fonda pomoglo da razlikuju dunavske vrste jesetri, kao i vrste i hibride jesetri koji se uzgajaju u akvakulturi, te se nekad mogu zateći u Dunavu.
Kao još jedan pomoćni alat u identifikaciji jesetarskih vrsta koje se mogu naći u Dunavu i Crnom moru, WWF Adria u sklopu projekta „Život za dunavske jesetre“ pripremila vodič čiji je cilj da pomogne sprovodiocima zakona i stručnjacima da identifikuju jesetarske vrste sa kojima mogu doći u kontakt tokom rada.
